لرزه گیر
به ابزاری که برای مهار ارتعاش و لرزه‌های ناخواسته ناشی از دستگاه‌های مکانیکی نظیر موتورها ، هواسازها، چیلرها، پمپ‌ها و … به کار می‌رود، لرزه گیر مکانیکی می گویند. در محیط‌های صنعتی و مکانیکی، معمولاً تأسیسات مکانیکی به صورت آویز یا نشیمن‌گاهی ساپورت گذاری می‌شوند. حال‌آنکه در بعضی از ساختمان‌ها مانند هتل‌ها، بیمارستان‌ها و فرودگاه‌ها نیاز مبرم به مهار ارتعاشات دستگاه‌های مکانیکی نظیر سیستم‌های HVAC، چیلرها و پمپ‌ها محسوس است.
ازآنجایی‌که اکثر این تأسیسات از موتورهای دوار که منبع ایجاد ارتعاشات هستند، بهره می‌گیرند، لذا عدم مهار این ارتعاشات نه‌تنها موجب پخش ارتعاشات صوتی و مکانیکی به محیط اطراف و سازه ساختمان، بلکه استهلاک زودرس، پدیده خستگی، تولید سروصدا، شل شدن اتصالات، کاهش بازدهی دستگاه و افزایش هزینه‌های تعمیر و نگهداری را به همراه دارد.
مهار لرزش (Vibration Insulation)
مقادیر بالای لرزش می توانند سبب ایجاد شکست در ماشین ها شوند. این لرزش ها می توانند در ماشین هایی که بر روی زمین یا دیوارها قرار می گیرند ایجاد شوند. مشخصاً، بهترین مکان برای قرار دادن ماشینی که لرزش ایجاد می کند طبقه همکف است (طبقه ای که مستقیماً روی زمین قرار گرفته است). متأسفانه این امر همیشه امکانپذیر نیست. مشکل معمولاً در مورد ماشین های دواری (مانند پمپ، کمپرسور، فن، موتور و ...) است که بر روی سقف یا در طبقات بالاتر از سطح زمین قرار دارند. مشکلی که غالباً بیشتر دیده می شود در مجاورت منبع لرزش بروز می کند. به هر حال، لرزش های مکانیکی می توانند تا فواصل زیادی منتقل شوند و این انتقال حتی از طریق مسیرهای غیر مستقیم توسط سازه ساختمان منتقل می شود، گاهی این لرزش در فواصل بسیار دور از منبع لرزش ظاهر می شود.این مشکل بخصوص در مواردی که دستگاه حساس مانند تجهیزات پزشکی و جراحی، میکروسکوپ ها، تجهیزات الکترونیکی، لیزر، دستگاه های MRI، میکروسکوپ های الکترونی و درایورهای کامپیوتری در حال کار هستند بیشتر مشهود است.
عوامل تولید لرزش
یک اغتشاش مکانیکی یا اغتشاش سیال که توسط یک ماشین ایجاد می شود، مانند عدم توازن، پالس های ایجاد شده، حرکت چرخدنده ها، لرزش تیغه های فن و نظایر آن می توانند سبب ایجاد لرزش شوند. این لرزش ها معمولاً در ماشین های دوار ایجاد می شوند.
مسیر انتقال
مسیرهای سازه ای یا هوایی می توانند لرزش را به گیرنده لرزش منتقل کنند.
گیرنده لرزش
بخش های مختلف ساختمان و تأسیسات موجود در ساختمان می توانند گیرنده لرزش های ایجاد شده توسط عوامل تولید لرزش باشند.
راه حل های ممکن
بهترین راهکار برای حل مشکل لرزش پیشگیری از تولید آن در ابتدای مسیر است. طراحی هوشمندانه بهترین، ارزانترین و موثرترین راه حل در این زمینه است و بسیار کارآمد تر از یک طراحی اولیه بد و تلاش برای اصلاح نتایج آن است. راه حل هوشمندانه برای حل مشکل لرزش در بسیاری از موارد شامل مراحل زیر است:
- مشخص کردن پارامترهای سیستم (جرم، سختی، میرا کردن) توسط روش های آزمایشی، اطلاعات سازندگان، یا ترکیب هر دو روش.
- مدل کردن دینامیک سیستم با استفاده از پارامترهای موجود:
الف) مشخص کردن فرکانس طبیعی، جستجو برای یافتن تداخلات با فرکانس های موجود
ب) اگر نیروهای محرک و فرکانس ها شناخته شوند، پاسخ سیستم قابل محاسبه است
پ) استفاده از مدل جهت ارزیابی تأثیر تغییرات در پرامترهای سیستم
انواع مهار ارتعاشات:
به‌طورکلی، مهار ارتعاشات سیستم‌های مکانیکی به دو دسته فعال و غیرفعال تقسیم می‌شود. در مهار ارتعاشات غیرفعال، از المان‌ها یا موادی استفاده می‌شود. که ارتعاشات مکانیکی را جذب یا میرا می‌سازند. از جمله این مواد می‌توان به صفحه‌های لاستیکی و فنرهای مکانیکی اشاره کرد.
ویژگی مشترک این لرزه‌گیرها، غیرفعال بودن آن‌هاست یعنی در صورت تغییر وزن یا فرکانس، کارایی مناسبی نخواهند داشت. در مهار ارتعاشات فعال، بر مبنای تداخل امواج و با استفاده از حسگرها و عملگرها، از یک منبع توان خارجی برای تولید ارتعاش مخرب استفاده می‌شود. ازاین‌رو لرزه‌گیرهایی با کنترل‌کننده فعال یا نیمه فعال می‌توانند مقادیر سفتی و میرایی خود را با توجه به شرایط به‌گونه‌ای تغییر دهند که کارایی حداکثر داشته باشند.
گروه صنعتی لینکران به صورت تخصصی در زمینه تولید انواع لرزه‌گیرهای غیرفعال فعالیت می‌کند. که می‌توانند برای انواع سیستم‌های HVAC، فن‌ها، پمپ‌ها، ژنراتورها، بالابرها و انواع دستگاه‌های صنعتی استفاده کرد. در سیستم مهار غیرفعال، برحسب فرکانس تحریک که وابسته به RPM دستگاه مدور است، سه نوع لرزه‌گیر قابل استفاده است که عبارت‌اند از:
- لرزه‌گیرهای فنری
- لرزه‌گیرهای لاستیکی
- لرزه‌گیرهای فنری و لاستیکی
این لرزه‌گیرها برخی در فرکانس‌های پائین و برخی در فرکانس‌های بالا بکار می‌روند. برخی برای تجهیزات سبک و برخی برای تجهیزات سنگین مناسب‌اند.
منبع : فن تاپ
