انواع لرزه گیر :
1-لرزه‌گیر فنری
2- لرزه‌گیر لاستیکی
3-پدهای لاستیکی
نحوه عملکرد لرزه گیر ها:
لرزه‌گیر ها جزء سیستم‌های کنترل غیرفعال هستند که با توجه به نوع مصالح به‌کاررفته و سیستم‌های عملکرد مکانیکی آن باعث جلوگیری از لرزش تجهیزات می‌شوند. این نوع لرزه گیر ها برای ایزولاسیون تجهیزات سنگین و برای سیستم‌های ساختمانی و صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند.
لرزه گیر فنری:
لرزه گیر های فنری دارای سختی افقی پایین و سختی قائم بالا می باشد. سختی افقی پایین فنر باعث جلوگیری از لرزش بیش از حد تجهیزات میشود. لرزه گیر ها باید دارای سختی قائم بالایی باشند تا بتوانند بار قائم ناشی از تجهیزات سنگین روی خود را به خوبی تحمل کند.
البته میزان سختی افقی نباید به اندازه ای باشد که حرکت جانبی بیش از اندازه به تجهیزات روی لرزه گیر وارد شود.
مؤلفه دیگر تاثیرگذار روی کاهش لرزش ، میرایی فنر مورد استفاده در لرزه گیر فنری می باشد که باعث استهلاک انرژی لرزه ای میشود.
ضمناً لرزه گیر ها باعث بالا رفتن دوره تناوب لرزش تجهیزات می‌شوند و تغییر در دوره تناوب باعث کاهش پاسخ لرزه ای آنها میشود. نمودار زیر نشان می دهد که هر چه دوره تناوب (محور افقی) افرایش پیدا کند از میزان شتاب لرزه ای (محور قائم) وارده به تجهیزات کاسته میشود.
لرزه گیر های فنری در ابعاد و اندازه های مختلف در سختی‌های مختلف افقی و قائم برای تجهیزات سبک و سنگین نظیر انواع چیلر، پمپ، برج خنک کننده، فن کوئل و… مورد استفاده قرار میگیرند.
لرزه گیر پلاستیکی:
لرزه گیر های لاستیکی با توجه به مواد به کار رفته در آنها و نوع لاستیک، دارای میرایی‌های مختلف و کاربردهای مختلفی هستند.
لرزه گیر های لاستیکی و پد های لاستیکی ضمن اینکه از هدایت الکتریسته و برق جلوگیری میکند باعث جذب لرزش های واردشده به تجهیزات مختلف میشود. استفاده از این لرزه گیر ها در شبکه های لوله کشی ضروری است چرا که وجود تجهیزات دینامیکی در خطوط لوله از جمله پمپ، کمپرسور، فن، توربین و… باعث لرزش ،سر و صدا و استهلاک زودرس میشود.
اصل رفتار لرزه گیر های لاستیکی و پد های لاستیکی بر اساس میرایی حاصل از لاستیک و کاهش اثرات ارتعاش ناشی از تجهیزات دینامیکی با استفاده از مؤلفه میرایی می‌باشد.
پدها :
پد های الاستومری عمدتاً از مواد قابل انعطاف مانند لاستیک، چوب پنبه، فوم متراکم و… ساخته میشود. پد های الاستومری ، اغلب در ماشین آلات سنگین ، وسایل خانگی معمولی ، وسایل نقلیه و حتی تحت سیستم های صوتی پیشرفته استفاده می شود.
لاستیک مورد استفاده در آنها اغلب از نوع Natural rubber می‌باشد. از لاستیک EPDM،NBR و مواد نئوپرن نیز در ساخت آنها استفاده میشود.
طراحی لرزه گیر دستگاه های مکانیکی بر اساس استاندارد Ashrae و با توجه به نوع دستگاه (چیلر، پمپ، برج خنک کننده، بویلر و … ) که هرکدام از این دستگاه‌ها شرایط خاص طراحی را می‌طلبند طراحی می‌شوند .
به عنوان مثال پمپ های Close-coupled , Large inline , End suction and split case هرکدام طراحی خاص خود را دارا هستند.
پس از انتخاب دقیق نوع دستگاه ، نوع اتصال به سازه ( مستقیم، اتصال به سازه فلزی (steel structure)، اتصال به سازه بتنی (Concrete inertia base) و …) مشخص میگردد.
در انتها نوع لرزه گیر (لاستیکی، فنری (تک فنر، دو فنر و … )، پد لاستیکی و … ) تعیین میگردد.
کلیه مشخصات لرزه گیر پس از اعمال بار و گذشت زمان می‌بایست بدون تغییر باقی بماند.
با توجه به اهمیت موضوع طراحی لرزه گیر و حساسیت آن، توصیه میگردد قبل از انتخاب نوع و تعداد لرزه گیر و نحوه اتصال به سازه با کارشناسان واحد فنی و مهندسی شرکت هماهنگی لازم صورت پذیرد.
تصاویر زیر مربوط به استفاده از لرزه گیر های تک فنرِ و دو فنرِ شرکت لینکران در زیر تجهیزات مکانیکی هست.
منبع : سازه پایدار الهیه
