لرزه گیر

لرزه گیر مکانیکی چیست ؟

فرآیند جداسازی یک شی یا یک قطعه از منبع ارتعاش را لرزه ­گیری می‌گویند که باعث کاهش لرزش در تجهیزات مورد استفاده در صنایع مختلف می‌شود. برای رسیدن به این هدف از انواع لرزه گیر مکانیکی استفاده می‌کنند . این کار در ابعاد مختلف و برای اهداف گوناگون انجام می‌شود.

لرزش برای بسیاری از تجهیزات در صنایع مختلف ساختمانی، تأسیساتی، شیمیایی، دریایی و­… اتفاقی نامطلوب و مضر است، در درجه‌ی اول سیستم‌های مهندسی و تجهیزات بیمارستانی و فضاهای قابل سکونت مد نظر هستند.

روش‌هایی برای جلوگیری از انتقال ارتعاش به چنین سیستم‌هایی توسعه یافته است. تأثیرپذیری بالا از لرزش باعث استفاده از مصالح و مواد دارای میرایی بالا و همچنین روش‌ها و ارتباطات مکانیکی برای جذب امواج مکانیکی حاصل از لرزه و کاهش اثرات لرزش شده است.

برای ایجاد استهلاک انرژی و کاهش لرزش می‌توان از فرآیند تسلیم فلزات ، اصطکاک و خاصیت لزجت سیالات استفاده نمود. تجهیزاتی که در ایزوله کردن پایه تجهیزات مورد استفاده قرار می­گیرند دارای سه مشخصه اصلی انعطاف پذیری افقی ، قابلیت جذب انرژی و سختی قائم می­ باشند.
 

انواع روش کنترل لرزش توسط لرزه گیر

روش‌های کنترل لرزش به دو روش کنترل فعال و کنترل غیرفعال تقسیم می­ شوند.

یک سیستم کنترل فعال، سیستمی است که در آن یک منبع خارجی به یک یا چند محرک سیستم کنترل، انرژی می‌دهد و این محرک‌ها (Actuators) نیروهایی را مطابق با حالات از پیش تعریف شده به سازه وارد می‌سازند. این نیروها ممکن است جهت اضافه‌ یا مستهلک نمودن انرژی سازه بکار روند‌‌.

یک سیستم کنترل غیرفعال سیستمی است که سختی یا میرایی سازه را به طور مقتضی و بدون نیاز به منبع انرژی خارجی جهت عملکرد و بارگذاری در سیستم تغییر می‌‌دهد‌.

لرزه‌گیر های مکانیکی از نوع سیستم‌های کنترل غیرفعال می‌باشد که با توجه به مصالح و فنر به کار رفته در آن‌ها لرزش ناشی از زلزله را به حداقل می‌رساند.

در ساختمان سازی برای کاهش اثرات مخرب ناشی از زلزله و کاهش خطرات لرزه­ ای از جداساز­های ساختمانی (Base isolator) استفاده می‌شود. این کار در واقع باعث جدا شدن ساختمان از منبع لرزش (زمین) می‌شود.

در زمینه ی تجهیزات مکانیکی و تأسیساتی نیز از لرزه‌گیر ها (vibration isolations) در ابعاد کوچک‌تر نسبت به جداساز­های ساختمانی استفاده می‌شود.

ازآنجا که تحت زلزله‌ای متوسط، عملکرد تجهیزات فوق‌العاده حساس در مراکز بیمارستانی، مخابراتی و کامپیوتری می­توانند مختل شوند و حتی در زلزله­ های قوی دچار خسارت گردند؛ از این رو تلاش‌ها به سوی استفاده از لرزه‌گیر ها برای حفاظت لوازم داخل ساختمان پیش می­رود. با توجه به اینکه عملکرد ساختمان‌های ویژه پس از زلزله‌های شدید در حد بدون تخریب و خسارت مورد نیاز است، در نتیجه سیستم‌های ایزوله ساز لرزه ای به عنوان یک گزینه مهم و اجرایی مطرح می‌شوند.

منبع : سازه پایدار الهیه